“အေဖေန႕ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာရသလဲ..?”

မိခင္ေမတၱာကို ေဖာိက်ဴးတဲ့ သီခ်င္းေတြ၊ ကဗ်ာေတြ၊ စာေတြမ်ားသေလာက္ အေဖ့အေၾကာင္းေရးတဲ့စာေတြက ေတာ့ အေမနဲ႔ယွဥ္ရင္ ေတာ့္ေတာ့္ကိုနည္းပါတယ္။

အေဖ့ေမတၱာဆိုတာက အေမ့ေမတၱာလုိ ထင္ထင္ရွားရွား ျမင္ရတဲ့ အရာမ်ိဳးမဟုတ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကအေမ့ကို ပိုခင္တြယ္တတ္တယ္မဟုတ္လား။

တစ္ခါတစ္ေလ အေဖ့ကို ေျပာခ်င္တဲ့စကားေတြရင္ထဲမွာ ရွိေနခဲ့ရင္ေတာင္ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မေျပာရဲပါဘူး။ ဒီေန႔က အေဖေန႔ ဆုိေတာ့ လူကိုယ္တိုင္ မေျပာရဲဘူးဆိုရင္ေတာင္ Facebook ေပၚမွာရင္ဖြင့္ဖို႔အေကာင္းဆံုးပါပဲ။

ေနာက္ၿပီး အေဖနဲ႔ ျဖစ္ေပၚလာပံုက သမုိင္းေၾကာင္းေလးရွိပါတယ္။

အေမရိကမွာ ၁၉၆၆ တုန္းက အေဖေန႔ဆိုၿပီး တရားဝင္က်င္္းပဖို႔အတြက္ ဂၽြန္လတတိယပတ္ တနဂၤေႏြေန႔ကို သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။

အေဖေန႔ျဖစ္ေပၚလာပံုနဲ႔ ပက္သက္ၿပီး သမိုင္းေၾကာင္းကို ျပန္ေကာက္မယ္ဆိုရင္ ကြဲလြဲမႈနည္းနည္းေတာ့ ေတြ႔ရမွာပါ။


ဒါေပမယ့္ေသခ်ာေျပာႏိုင္တာက လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္တစ္ရာေလာက္တုန္းက အေဖေန႔ဆိုၿပီး က်င္းပႏိုင္ဖို႔ အတြက္ လႈပ္ရွားမႈႀကီးတစ္ခုလုပ္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုတာပါပဲ။

အေဖေန႔နဲ႔ပက္သက္ရင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလက္ခံထားတဲ့အခ်က္ကေတာ့ ဝါရွင္တန္ၿမိဳ႕က Sonora Dodd ဆိုတဲ့အမ်ိဳးသမီး စခဲ့တယ္ဆိုတာပါပဲ။

၁၉၁၀ တုန္းက အေမေန႔ဆုိတာ က်င္းပေနၿပီဆိုေပမယ့္ အေဖေန႔ဆိုတာ မရွိေသးပါဘူး။ ဒါဟာ မမွ်တဘူးရယ္လို႔ Dodd ကျမင္ပါတယ္။

Dodd နဲ႔ သူ႔ေမာင္ႏွမေတြဟာ ငယ္ငယ္ကတည္းက အေမေသဆံုးသြားတဲ့အတြက္ အေဖ့လက္ေပၚမွာႀကီးျပင္းလာရတာပါ။

ေဒသအေျခစိုက္ ဝိုင္အမ္စီေအအဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ Spokane ၿမိဳ႕ကဝန္ႀကီးမ်ားအဖြဲ႔ရဲ႕အကူအညီနဲ႔အတူ သူမေနထိုင္ရာၿမိဳ႕ရဲ႕ အနီးပတ္ဝန္းက်င္မွာ အေဖေန႔ကိုကို တရားဝင္အသိအမွတ္ျပဳခံရဖို႔ Dodd ဟာႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ Spokane ၿမိဳ႕နဲ႔ အျခားၿမိဳ႕ေတြမွာ အေဖေန႔ကို ၁၉၁၀ ခုႏွစ္က က်င္းပႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ကြဲလြဲမႈတစ္ခုကေတာ ့အေနာက္ဗာဂ်ီးနီးယားျပည္နယ္၊ ဖဲလ္ေမာက္က Grace Golden Clayton ဟာလည္း အေဖေန႔စတင္က်င္းပဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့တဲ့သူ တစ္ေယာက္ျဖစ္တယ္ဆိုတာပါ။

၁၉၀၈ ခုႏွစ္တုန္းက သူမဟာ အေဖေန႔က်င္းပဖို႔ အၾကံျပဳခဲ့သူတစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။ သူမေနထိုင္တဲ့ၿမိဳ႕ေလးရဲ႕ အနီးအနားကၿမိဳ႕ေလးတစ္ၿမိဳ႕ရဲ႕မိုင္းတြင္းမွာ ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ၿပီး လူေပါင္း ၃၆၀ ေလာက္ ေသဆံုးသြားပါတယ္။

ေသဆံုးသြားသူေတြရဲ႕သားသမီးေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ဖခင္ကို အၿမဲသတိတရရွိေနတယ္ဆိုတာကေန အေဖေန႔က်င္းပဖို႔အတြက္ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ Clayton ဟာ သူမထက္ ႏွစ္လေလာက္ ေစာတဲ့ အေမနဲ႔က်င္းပဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့သူ Anna Jarvis ရဲ႕လုပ္ရပ္ေတြကေနစိတ္ကူးရခဲ့တာလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

၁၉၆၆ ခုႏွစ္မတိုင္ခင္ အေမရိကန္သမၼတေတြက ဒီေန႔ရက္ကိုအသိအမွတ္မျပဳပါဘူး။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သမၼတ Lyndon Johnson က ဒီေန႔ကိုႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ တရားဝင္ျပကၡဒိန္မွာ ထည့္သြင္းေပးပါတယ္။ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္မွာေတာ့ သမၼတ Richard Nixon က ျပန္တမ္းဝင္အားလပ္ရက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။

အဲ့ဒီအခ်ိ္န္ အဂၤလန္မွာေတာ့ ဒီလိုအခြင့္အေရးမ်ိဳးမရေသးပါဘူး။ ဒီလိုနဲ႔ လူထုကမ္ပိန္းတစ္ခုဆင္ႏႊဲၿပီး ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္တုန္းက စီနိတ္တာ Magaret Chase Smith ရဲ႕ ကြန္ဂရက္ကိုေရးတဲ့စာမွာ “ကၽြႏု္ပ္တို႔ဟာ အေဖနဲ႔အေမ မိဘႏွစ္ပါးစလံုးကို ဂုဏ္ျပဳမလား။ တစ္္ေယာက္တည္းကို ဂုဏ္ျပဳေနတာေတြရပ္မလား။

တစ္ေယာက္ကိုဂုဏ္ျပဳၿပီး တစ္ေယာက္ကိုလ်စ္လ်ဴရႈထားတာက ေတာ္ေတာ္ဆိုးဝါးတဲ့လုပ္ရပ္ပဲ” လို႔ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။

အဂၤလန္မွာဆိုရင္ ဒီေန႔ေရာက္ရင္ ကုိယ့္ရဲ႕အေဖကို လူငယ္ေတြက အေကာင္းဆံုးလက္ေဆာင္ေတြ ေပးေလ့ရွိပါတယ္။ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး လ်စ္လ်ဴရႈတတ္တဲ့ သားသမီးေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဂ်ာမနီမွာဆိုရင္ ဒီေန႔ကို Vatertag (အေဖေန႔) လုိ႔ေခၚေပမယ့္ Männertag (ေယာက်္ားမ်ားေန႔) လုိ႔သာ လူသိမ်ားပါတယ္။

တခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာဆိုရင္ အေဖေန႔ေရာက္ရင္ နီးစပ္ရာသစ္ေတာအုပ္ေတြဆီသြားၿပီးေတာ့ ဘီယာ၊ အသားကင္၊ ဝိုင္ေတြနဲ႔ ေသာက္စားေပ်ာ္ပါးတတ္ၾကပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္ေရာက္ရင္ အလြန္အကၽြံေသာက္စားတတ္ၾကတာ ထံုးစံလုိျဖစ္ေနၿပီး ဒီရက္မွာ ယာဥ္မေတာ္တဆမႈေတြလည္း အျဖစ္မ်ားတတ္ၾကပါတယ္။

အေဖေန႔ကို သတ္မွတ္ထားတာကလည္း ႏို္င္ငံတစ္ႏိုင္ငံနဲ႔တစ္ႏိုင္ငံ ကြဲလြဲမႈရွိပါတယ္။ တရုတ္မွာဆိုရင္ ၾသဂုတ္လ၊ ၈ ရက္ေန႔ကို အေဖေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ တရုတ္လို ၈ ကို “ba” လုိ႔ေခၚၿပီးေတာ့ အေဖကို “baBa” လုိ႔ေခၚပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္မို႔ ရွစ္လပိုင္းရွစ္ရက္ေန႔က တရုတ္စကား ေဖေဖနဲ႔အသံထြက္ျခင္းဆင္တူပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ႔အဂၤလန္မွာေတာ့ အေဖေန႔ကို ဂၽြန္လ၊ တတိယပတ္၊ တနဂၤေႏြေန႔ကို တညီတညြတ္တည္း သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။

ဘယ္သူမဆို အေဖ့ကိုမေျပာျဖစ္၊ မေျပာရဲခဲ့တဲ့စကားေတြ ရင္ထဲမွာရွိမွာပါ။ အေဖေတြကိုယ္တိုင္က သူတို႔ရဲ႕အခ်စ္ေတြကို ထုတ္ျပဖို႔ဝန္ေလးတတ္တဲ့သူေတြဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔နားလည္ေပးသင့္ပါတယ္။

အေဖနဲ႔ပက္သက္ၿပီး ရင္ထဲမွာသိမ္းထားတဲ့အရာေတြရွိရင္ ဒီေန႔ဟာ ဖြင့္ခ်ဖို႔အေကာင္းဆံုး အခ်ိန္ပါ။ လူခ်င္းမေျပာရဲရင္လည္း Facebook ႀကီးရွိတာပဲ မဟုတ္လား။

Credit   \\   original